در ستایش واژۀ «ماهینگی» به جای «قاعدگی» و «پریود»
تاریخ انتشار: ۲۹ تیر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۲۷۰۷۷۶
مهرداد خدیر در عصر ایران نوشت: فرهنگستان زبان و ادب فارسی در ابلاغیه یا اصلاحیه‌ای به رئیس انجمن علمی پزشکی حقوقی ایران خواسته است به جای کلمات «پریود» و «قاعدگی» از واژۀ «ماهینگی» استفاده شود. فرهنگستان البته واژۀ «دشتان» را نیز مناسب دانسته است. (نامه جنبه دستوری ندارد و به بحث‌های تخصصی هم توجه نشان داده است).
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
«دشتان» را اول بار خانم شهلا زرلکی پژوهش‌گر ادبیات و واژه‌شناس به کار برده و در توضیح آن گفته بود دشتان را در «اَوِستا» یافته، اما پیداست که ماهینگی در دهان بهتر می‌چرخد و فهمِ معنیِ آن آسان‌تر است.
با این حال برخی رسانه‌ها و فعالان فرهنگی به جای استقبال به تمسخر روی آورده یا در عنوان خبر علامت تعجب گذاشته‌اند. در نگاه این اشخاص هر معادل‌سازی لطیفۀ «کش‌لقمه» به جای «پیتزا» را فرایاد می‌آورد. در حالی که ساختۀ فرهنگستان نبود بلکه تراوش ذهن خلاق نویسنده یک فیلم‌نامه بود و تازه آن هم قشنگ است. مگر نمی‌گوییم کش‌مکش یا کشاکش. چرا نگوییم کش‌لقمه؟!
مخالفت‌ها یا تمسخر‌ها یا جدی نگرفتن‌ها دلایل مختلفی دارد:
۱. در هر اتفاقی عده‌ای می‌گویند مگر مشکل اصلی ما این است؟ با این نگاه هر کاری عبث و هجو است. چه مسابقۀ فوتبال باشد چه واژه‌گزینی. در حالی که زندگی متنوع است. بله. در تخصیص بودجه باید اولویت قایل شد و مثلا ارز دارو ارجح است. اما از بام تا شام نمی‌توان تنها به قیمت مرغ و تخم‌مرغ و سررسید وعده‌های آقای رییسی اندیشید، چون موج سنگین گذر زمان می‌گذرد.
۲. برخی تصور می‌کنند این واژه‌ها را شخص غلامعلی حداد عادل رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی می‌سازد و، چون به لحاظ سیاسی با او مشکل دارند و مجلس یک‌دست و بی‌کیفیت کنونی را دست‌پخت او می‌دانند قضاوت درباره واژه‌ها را هم با نگاه سیاسی درمی‌آمیزند.
این در حالی است که آقای حداد لیسانس فیزیک و دکتر فلسفه است و اگرچه اهل قلم و نوشتن است، اما واژه‌گزینی کاری بسیار تخصصی است. مصوبه اخیر را هم خانم نسرین پرویزی ابلاغ کرده نه حداد عادل. پس این بهانه باطل است. بهترین گواه نیز همین متن از نویسنده این سطور که منتقد رویکرد سیاسی آقای حداد است، اما فرهنگستان را نیکو می‌داند.
۳. بعضی از اهل رسانه می‌گویند، چون کلمه جا افتاده است واژۀ تازه به ارتباطات لطمه می‌زند. اما خودشان کلماتی مانند "یارانه" را به وفور به کار می‌برند. در حالی که قبل‌تر گفته می‌شد "سوبسید" و حتی "سوبسیت"! در فوتبال نسل‌های پیش از کلماتی، چون گلر استفاده می‌کردند، اما بچه‌های امروز می‌گویند دروازه‌بان. قدیمی‌ها هموز می‌گویند "بک" و امروزی‌ها مدافع.
این‌ها همه واژه‌های تازه است و اتفاقا رسانه است که جا می‌اندازد یا باید جا بیندازد. کما این که اگر قرار بر توزیع "کالابرگ" باشد هم این اصطلاح جا می‌افتد. در دهه ۶۰، اما می‌گفتند "کوپِن" یا "کوپُن".
۴. از فرهنگستان انتقاد می‌شد چرا نسبت به واژه‌های عربی حساس نیست و تنها فرنگی‌ها را تغییر می‌دهند. در حالی که فرهنگستان رضاشاه به قصد پارسی‌سازی ایجاد شد و شهرداری به جای بلدیه/ دادگستری به جای عدلیه/ شهربانی به جای نظمیه حاصل همین دوران است. (جالب است بدانید وقتی واژۀ پرونده ساخته شد تمسخر می‌کردند که به دوسیه بگوییم پرونده؟ چند نفر امروز معنی دوسیه را می‌دانند؟!) قاعدگی، اما فرنگی نیست و معادل آن هم پارسی است. این را دیگر چرا نباید برتافت؟
۵. این که فرهنگستان زبان و ادب فارسی در جمهوری اسلامی ایران با حاکمیت فقیهان معادل مثبتی برای قاعدگی می‌سازد در‌خور ستایش است نه سرزنش. چون قاعدگی زن در فرهنگ مذهبی بار مثبت ندارد ونگاه طبیعی به آن از دستاوردهای جهان مدرن است.
در قرآن کریم در سوره بقره آیه ۲۲۲ آمده «دربارۀ گرفتاری ماهانۀ زنان می‌پرسند. بگو: " یک نوع پلیدیِ رنج‌آور است. " در این دوره از هم‌بستری با زنان کناره بگیرید. به آنها نزدیک نشوید و، چون پاک شدند آن‌سان که احکام خداوند ایجاب می‌کند با آنها آمیزش کنید. همانا خداوند توبه‌کنندگان و پاکیزه‌کاران را دوست می‌دارد.» - [ترجمۀ خانم دکتر طاهرۀ صفارزاده]پس مطابق فرهنگ مذهبی به جای ماهینگی باید آلودگی و رنج یا مطابق ترجمۀ بالا " پلیدی رنج‌آور" می‌گذاشتند، اما این کار را نکردند و با نگاه امروزین ماهینگی را ابداع کردند و چه بسا اگر فرهنگستان، شورای نگهبان داشت با شرع تطبیق نمی‌داد و آن را رد می‌کرد.
قرآن البته به جنبه بهداشتی قضیه توجه داشته و در آن زمان جز این نمی‌شد توضیح داد، ولی با نگاه سنتی همان معادل باید به کار می‌رفت نه ماهینگی که در آن شباهت به ماه هم مستتر است و زن به خاطر یک رخداد طبیعی تکریم شده نه تحقیر. این جای سرزنش و تعجب دارد؟ وقتی مذهبی‌ها سکوت کرده‌اند یا رییس فرهنگستان که همه از ارتباطات او آگاه‌اند مُهر تایید زده صدای روشن‌فکران سکولار باید دربیاید؟!
۶. باورتان می‌شود وقتی فرهنگستان واژه‌های دانشگاه، ارتش، پدافند و دادگستری و خود واژۀ واژه را ساخت (۵ واژه‌ای که اکنون بسیار رایج و مفهوم و آشناست) ۵ شخصیت بسیار مشهور و بسیار معتبر از درِ مخالفت وارد شدند و حتی به ریشخند گرفتند؟ آن ۵ شخصیت ادبی و فرهنگی و تاریخی اکنون درگذشته‌اند، اما ۵ واژه و یکی خودِ واژۀ واژه بر زبان همگان است.
آن ۵ نفر این‌ها بودند: عباس اقبال (دربارۀ دانشگاه)، سید حسن تقی‌زاده (دربارۀ واژۀ واژه)، دکتر خسرو فرشید‌ورد (ارتش)، دکتر سید‌جعفر شهیدی (پدافند) و عبدالله مستوفی هم دربارۀ دادگستری. پس مخالفت‌های اولیه مسبوق به سابقه است و تازگی ندارد.
نویسنده این سطور هم بر ساخت برخی کلمات مانند پیام کوتاه به جای اس‌ام‌اس نقد داشت و دیدیم آنچه دکتر کزازی به تنهایی ساخت (پیامک) رایج شد و این گزاره هم که قبل از رواج بهتر است ساخته شود درست است مانند ماهواره. اما در مورد «قاعدگی» تنها بحث کلمه نیست. یک فرهنگ است و از این منظر هم باید ستود.
کما اینکه در جوامع امروز نگاه به «یائسگی» هم تغییر کرده، زیرا زن تنها با باروری، داوری نمی‌شود تا از ۵۰ یا پنجاه‌و‌چند سال به بالا که احتمال باروری او کمتر و کمتر و منتفی می‌شود انگ یأس و نومیدی بر زنانی بنشیند که بر خلاف گذشته پیر به حساب نمی‌آیند و به عکس اتفاقا یکی از هراس‌های لذت از رابطۀ سالم و مشروع که فرزند ناخواسته است زدوده شده و به خاطر همین به جای یائسگی هم کلمه فرنگی به کار می‌رود و حالا به سادگی می‌شود گفت بی‌ماهینگی.
بله. کلمه در رمان و شعر می‌شکوفد. واژه‌ای که در شعر احمد‌رضا احمدیِ تازه از دست رفته یا شاملو بنشیند (کلماتی، چون سم‌ضربه) طبیعی‌تر است تا با بخشنامه‌های دستوری، اما "قاعدگی" به دلایل پیش‌گفته حکایت جدایی دارد و ابتکار فرهنگستان، ستودنی است.
منبع: فرارو
کلیدواژه: پریود فرهنگستان زبان و ادب فارسی قیمت طلا و ارز قیمت موبایل واژه ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت fararu.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «فرارو» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۲۷۰۷۷۶ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
اجرای ۶۰ عنوان‌برنامه به‌مناسبت هفته معلم در استان سمنان/ معلم، ماندگارترین واژه در هستی
به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین استان سمنان، سیدجمال وزیری مدیرکل آموزش و پرورش سمنان در نشست خبری در محل سالن جلسات اداره‌کل برگزار شد به تبیین دستاوردهای دولت سیزدهم در حوزه آموزش و پرورش و تشریح ۶۰ عنوان‌برنامه شاخص به‌مناسبت هفته بزرگداشت مقام معلم پرداخت.
وزیری در ابتدای سخنانش ضمن گرامیداشت یاد و خاطره ۱۲۴ شهید فرهنگی و ۶۲۲ شهید دانش‌آموز و شهید استاد مرتضی مطهری، در توصیف جایگاه معلم اظهار داشت: واژه معلم، ماندگارترین واژه در هستی و نام معلم قرین با علم‌آموزی است.
وی با تأکید بر اینکه معلم باید دانش‌آموزان خود را بر مبنای استعدادهای ذاتی به شکوفایی برساند، افزود: مدرسه، دالان دانشگاه نیست؛ بللکه محلی برای کارآفرینی است و کار معلم در واقع تحویل دادن انسان توانمند به جامعه است و معتقدیم نجات یک دانش‌آموز در مسیر رشد طبیعی خود نجات یک جامعه است و از نگاه ما هر دانش‌آموزی که در مدرسه شکوفا می‌شود تحول‌گر یک جهان خواهد بود.
***معلم در جامعه نقش یک تسهیل‌گر را دارد
مدیرکل آموزش و پرورش سمنان در ادامه سخنانش، نقش معلم در جامعه را به‌عنوان یک تسهیل‌گر دانست وگفت: معلم تنها نقش یاددهی را ندارد و سیاست اصلی آموزش و پرورش هم آموزش علم نافع و رساندن فرد به بلوغ شخصیتی است.
وزیری یادآور شد: کار معلم این است که انگیزه را در وجود دانش‌آموزان بی‌انگیزه، شعله‌ور کند و علاوه بر نیاز علمی به نیازهای اخلاقی و معنوی آنها توجه ویژه داشته باشد.
وی هم‌چنین با اشاره به عملکرد و اقدامات اجرایی آموزش و پرورش استان در یک‌سال اخیر، حفظ آرامش، گسترش هم‌دلی و هم‌افزایی بین کارکنان و انسجام درون‌سازمانی را مهم‌ترین دستاورد این‌مجموعه، عنوان و اظهار کرد: احساس رضایت معلم برای حضور در سر کلاس ازجمله موضوعاتی است که در نتیجه آرامش و هم‌دلی بین کارکنان این حوزه به دست آمده است.
وزیری با اشاره به سفر رئیس‌جمهور و هیئت همراه به استان سمنان افزود: در جریان این سفر، مشکلات و دغدغه‌های موجود در حوزه آموزش و پرورش به مسئولان مربوطه، ارائه و در آینده‌ای نزدیک با مساعدت لازم، برخی از این مسائل، رفع و حل خواهد شد.
مدیر کل آموزش و پرورش استان سمنان در بخش دیگری از سخنانش، مهم‌ترین چالش فعلی این‌مجموعه را فضای تخریبی و فرسوده در غرب استان برشمرد و گفت: در تلاشیم تا نهضت مدرسه‌سازی را با کمک دولت، مجمع خیران و... در استان راه‌اندازی و محقق سازیم.
وی با اشاره به ۳۳ تا ۳۵ درصد مدارس تخریبی استان اظهار داشت: بیشتر این مدارس در حاشیه شهرها وجود دارد و در سال گذشته، مبلغ اعتبارات ویژه بهسازی، نزدیک به ۲۰۰ میلیارد تومان بوده که سال جاری به یک‌هزار میلیارد تومان رسیده و در بحث مولدسازی نیز شاهد رشد وارتقا بوده و بیش از ۳۷۵ هزار میلیارد تومان اجرایی شده است.
وزیری افزود: در سال تحصیلی ۱۴۰۴-۱۴۰۳ با استخدام جدید و تأمین نیروی انسانی، مشکلی در بحث ساماندهی نیروها نخواهیم داشت و فرآیند سازماندهی نیروها نیز در تابستان انجام خواهد شد.
مدیرکل آموزش و پرورش استان سمنان خاطرنشان کرد: با درخواست بیش از ۱۴۰۰ فرهنگی متقاضی مسکن، رایزنی‌هایی برای تحقق این امر و واگذاری زمین و تأمین مسکن فرهنگیان، صورت گرفته و در سفر مقام عالی وزرات مقرر شد تا اولین دهکده المپیک ورزشی در استان در شهر جدید سرخه ایجاد شود و موافقت اولیه آن نیز اخذ و گفت‌وگوهایی برای تحقق این مطالبه انجام شده است.
وی با اشاره به افزایش و توسعه مدارس و هنرستان‌های شاهد در سال جاری، توزیع شیر رایگان در ۴۰۰ آموزشگاه و صعب‌العبورترین روستاهای استان را از دستاوردهای مهم دولت سیزدهم پس از وقفه هفت ساله، دانست و مشارکت ۳۰۰ درصدی خیران در زمینه مدرسه‌سازی و صدور بیش از ۶ هزار سند مالکیت برای مدارس و املاک آموزش و پرورش را از دیگر دستاوردهای این دولت برشمرد.
وزیری در پایان سخنانش تصریح کرد: آیین نواختن زنگ «سپاس‌معلم» هم‌زمان با سراسر کشور با حضور مدیران کل دستگاه‌های اجرایی در مدارس فرزندان خود، غبارروبی گلزار شهدا، برگزاری آیین تجلیل از ۱۰۰۰ معلم در ۱۰۰۰ مدرسه، اعزام ۴۰ نفر از فرهنگیان برای شرکت در برنامه دیدار با مقام معظم رهبری، دیدار فرهنگیان با خانواده شهدای فرهنگی و شهدای دانش‌آموز و شهدای ورزشکار، آیین تجلیل از معلمان نمونه استانی و شهرستانی، برخی از برنامه‌های گرامیداشت هفته معلم در استان سمنان است.
***نقش و جایگاه معلم در جامعه، بی‌بدیل و بی‌نظیر است
وزیری با بیان اینکه هر تصویری برای آینده جامعه و هر آرزویی که برای کشور داشته باشیم تنها به دست معلمان، محقق می‌شود، افزود: هیچ قله‌ای فتح‌شدنی نیست؛ مگر به دست توانای معلم و بی‌شک نقش و جایگاه معلم در جامعه، بی‌بدیل و بی‌نظیر است.
مدیرکل آموزش و پرورش سمنان تأکید کرد: معلمی در جامعه شغل شریفی است و خدا را شاکریم که جامعه نخبگانی آموزش و پرورش استان با تمام تلاش و اهتمام خود در خدمت دانش‌آموزان این مرز و بوم است و معتقدیم که معلمان، افسران سپاه پیشرفت و معماران آینده‌ساز کشور هستند و وظیفه ما نهادینه‌سازی دو شعار «همه دست‌بوس معلم هستیم» و «همه پای کار تعلیم و تربیت هستیم» در این هفته است.
وزیری در ادامه سخنانش ضمن سپاس‌مندی از جامعه نخبگانی آموزش و پرورش سمنان چه در سطوح اداری و چه در سطوح آموزشی، از اولیای دانش‌آموزان به‌عنوان شریک خوب این‌مجموعه در مدارس استان، قدردانی و خاطرنشان کرد: ویژه‌برنامه‌ی ۱۰۰۰ تجلیل از ۱۰۰۰ معلم در ۱۰۰۰ مدرسه استان ازجمله برنامه‌های شاخص هفته معلم است و فرآیند رقابتی انتخاب معلم نمونه که از اوایل اسفند سال گذشته آغاز شده بود با معرفی ۳۳ معلم نمونه منطقه‌ای و انتخاب سه معلم نمونه استانی به کار خود پایان داد و از برترین‌های این جشنواره، ۲۰ اردیبهشت سال جاری با حضور معاون وزیر در سمنان تجلیل خو.اهد شد.
***اعزام ۴۰ معلم استان سمنان برای دیدار رهبری در روز معلم
مدیرکل آموزش و پرورش سمنان اظهار داشت: ۶۰ عنوان‌برنامه شاخص به ادارات شهرستان‌ها و مناطق اعلام شده و تمامی برنامه‌های هفته بزرگداشت معلم در راستای تکریم معلمان و شأن و جایگاه آنها برنامه‌ریزی شده و فرصت مناسبی است تا دستاوردهای مهم آموزش و پرورش در این هفته، تبیین و اطلاع‌رسانی شود.
وی در ادامه سخنانش با اشاره به نگاه ویژه مقام معظم رهبری به معلم و نقش و جایگاه مهم آنها در جامعه از اعزام ۴۰ فرهنگی استان برای دیدار با مقام عظمای ولایت و بهره‌مندی از فرمایشات و فیوضات ایشان خبر داد و افزود: جامعه نخبگانی آموزش و پرورش استان را معلمانی فکور، سخت‌کوش، صبور و دانش‌آموزانی با ضریب هوشی بالا و بابصیرت تشکیل می‌دهند و به‌همین دلیل از جایگاه خوبی در سطح کشور برخوردار است.
وزیری تصریح کرد: کسب رتبه دوم کنکور در کشور، کسب رتبه چهارم کشوری در بحث امتحانات نهایی به‌عنوان یک معیار پایه، کسب ۴۷ مدال در المپیادهای علمی توسط دانش‌آموزان، چاپ و توزیع کتاب «راه نهایی» در زمینه کیفیت‌بخشی حوزه آموزش، کسب رتبه سوم کشوری در مولدسازی، راه‌اندازی هنرستان جوار صنعت و معدن با توجه قطب صنعتی بودن استان و معادن سرشار، توزیع چهار مرحله تجهیزات هنرستانی با اعتباری بالغ بر ۲۰ میلیارد تومان، کسب ۱۰۲ رتبه کشوری در مسابقات فرهنگی، هنری، پرورشی و... توسط دانش‌آموزان، شرکت فعال و کسب رتبه برتر در مسابقات قرآن و عترت پس از چند سال وقفه توسط دانش‌آموزان مدارس استثنایی، کسب رتبه اول کشوری با انجام ۹۶درصدی سنجش دانش‌آموزان بدو ورود به دبستان، توزیع شیر رایگان در ۴۰۰ آموزشگاه استان و صعب‌العبورترین روستاها، برخورداری از وضعیت مطلوب به‌کارگیری نیروی انسانی در سال تحصیلی ۱۴۰۳-۱۴۰۲ را از دستاوردهای مهم آموزش و پرورش با عنایت و اهتمام دولت سیزدهم دانست.
مدیرکل آموزش و پرورش سمنان در پایان سخنانش اظهار داشت: از مجموع ۹۲ هزار پذیرفته‌شده در آزمون استخدامی، ۴۰۱ نفر از طریق دانشگاه فرهنگیان و بیش از ۵۰۰ نفر از طریق آزمون ماده ۲۸ جذب آموزش و پرورش خواهند شد و تمام تلاش مسئولان مجموعه این است که ساماندهی و سازماندهی نیروهای انسانی در تابستان سال جاری انجام شود تا مهر خوبی را پیش رو داشته باشیم و امید داریم که این امر محقق شود و تنها مسئله جدی ما در حوزه تأمین نیرو در رشته‌های تخصصی و هنرستان‌ها خواهد بود.
گفتنی است، در پایان نشست با حضور اصحاب رسانه و خبر از نشان ستاد بزرگداشت مقام معلم، رونمایی و از خبرنگاران تجلیل شد.
46
برای دسترسی سریع به تازه‌ترین اخبار و تحلیل رویدادهای ایران و جهان اپلیکیشن خبرآنلاین را نصب کنید. کد خبر 1901216
استرداد ۸۵ میلیون ریال به حساب زائران حج تمتع ۱۴۰۲